จิตวิญญาณสหกรณ์ ๔: ทางเลือกที่หลากหลายสู่สังคม ๓ ส.

โดย ณัฐฬส วังวิญญู
เก็บความและแปลจาก About Aikido, Centering, Conflict and Communication by Judy Ringer
หนังสือพิมพ์มติชน ฉบับประจำวันที่ 9 ธันวาคม 2560

การตั้งแกนเป็นคำเรียกในวิชาไอคิโด้ หมายถึงการเตรียมความพร้อมให้กับร่างกายและจิตใจในการรับมือกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นในความไม่รู้และการเปลี่ยนแปลงของชีวิต เพื่อให้สามารถนำพาชีวิตไปได้อย่างสอดคล้องกับความท้าทายที่เกิดขึ้นในชีวิตอย่างไม่ต่อต้าน เสียดทานหรือสงบยอม แต่เป็นการหลอมรวมเอาอุปสรรคเข้ามาแล้วแปรเปลี่ยนเป็นความสร้างสรรค์ได้อีก โดยมองเห็นทรัพยากรที่มั่งคั่งหลากหลายทั้งภายในและภายนอกตัวเอง

ความเชื่อพื้นฐานของไอคิโด้คือ เราสามารถจัดการ ใช้งาน และเปลี่ยนทิศทางพลังงานของการโจมตีได้ด้วยการหลอมรวมเข้ากับพลังงานที่พุ่งใส่เราเพื่อจัดการมัน แทนที่จะปกป้องหรือกระแทกกลับไป เราอาศัยการเข้าไปสังสรรค์เกี่ยวพันแทนการต่อต้าน นักเรียนไอคิโด้ฝึกฝนตนเองให้สามารถจับการกระทำของคู่ต่อสู้แล้วเปลี่ยนทิศทางมันด้วยวิธีการที่มีประสิทธิภาพและทรงพลัง ในขณะเดียวกัน เราก็เริ่มตระหนักถึงแนวโน้มของตัวเองที่จะมีปฏิกิริยาโต้ตอบฝ่ายตรงข้ามและเรียนรู้ที่จะตั้งแกนให้มั่นคงในทุกๆ สถานการณ์ สิ่งเหล่านี้เป็นทักษะ หลักการ และวิธีมองโลกที่สามารถนำมาใช้นอกโรงฝึกได้ เช่นในที่ทำงานหรือในชีวิตประจำวัน

ถาม: ในเวิร์กช็อปของคุณและในสิ่งที่คุณเขียน คุณใช้คำว่า แกนบ่อยทีเดียว แกนคืออะไร คุณเลือกที่จะมีแกนอย่างไร และอยู่กับมันอย่างไร

ตอบ: เวลาฉันพูดถึงแกนหรือสภาวะมีแกน ฉันกำลังพูดถึงสภาวะของทั้งจิตใจ ร่างกาย จิตวิญญาณที่มีผลต่อความสัมพันธ์และการแลกเปลี่ยนระหว่างเรากับสิ่งที่แวดล้อมตรงหน้า มันเป็นวิถีทางของการดำรงอยู่ในโลก และการเปิดรับประสบการณ์ที่ผ่านเข้ามาในชีวิตเรา บางคนอาจเรียกว่ามันเป็นทัศนคติที่เรามีต่อชีวิต เวลาเรามีแกน เราจะสามารถควบคุมการรับพลังงานที่คนอื่นส่งถึงเราได้ เราควบคุมตัวเองได้และไม่ได้ควบคุมอะไรอื่นนอกเหนือจากตัวเอง แต่เราสามารถควบคุมวิธีการที่เราปฏิสัมพันธ์กับสิ่งอื่นทั้งหมด


เวลาเราอยู่ในแกน เราจะอยู่ในปัจจุบันขณะ ซึ่งเป็นภาวะที่เราสามารถบ่มเพาะพัฒนาได้ ผลจากการตั้งแกนมีมากมาย ได้แก่ พลังชีวิตเพิ่มขึ้น การรับรู้ละเอียดคมชัดและไม่ถูกรบกวนด้วยความหงุดหงิดรำคาญรายวัน โอกาสที่เราจะตอบโต้กลับอย่างเกินเลยลดลงมาก และมุมมองเราจะขยายใหญ่ขึ้น ในญี่ปุ่นจะเรียกภาวะนี้ว่า ฮารา หรือ พลังชีวิตแข็งแรง ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่ส่งเสริมให้ผู้ฝึกฝนนำไปพัฒนาตัวเองในด้านต่างๆ ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

ถาม: แล้วเราจะหาแกนของเราได้อย่างไร ฉันไม่มีภาพหรือรูปแบบของ “แกน” มันคือการนำเอาตัวเรามาอยู่กับปัจจุบันอย่างเต็มเปี่ยมหรือเปล่า คุณทำอย่างไรเวลาอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่สงบราบเรียบ

ตอบ: ประการแรก สำหรับแต่ละคนแล้ว แกนอาจมีภาวะแตกต่างกัน สำหรับฉัน แกนคือการที่ฉันสามารถการดำรงอยู่อย่างตระหนักรู้ในปัจจุบัน โดยเฉพาะท่ามกลางภาวะแวดล้อมที่ไม่สงบเรียบ ยิ่งทำให้รู้สึกดีมากหากได้พบแกนแห่งความสงบนิ่ง ณ แก่นกลางภายในตัวเอง

แกนเป็นภาวะที่มั่นคงภายในทั้งทางร่างกายและอารมณ์ มันเป็นความรู้สึกที่บอกตัวเองได้ว่า “ฉันพร้อมและสามารถจัดการมันได้” มันอาจเป็นการค้นหาด้วยการถามตัวเองว่า “ของขวัญภายในตอนนี้คืออะไรนะ?” หรือ “ฉันกำลังเรียนรู้อะไร?” หรือ “ฉันกำลังต่อต้านอะไรอยู่?” เวลาฉันตั้งแกนได้ ฉันจะสังเกตรับรู้ตัวเองและสื่อสารกับตัวเองได้ ความสามารถในการ “สื่อสารเชิงลึก” ภายในตัวเองนี้จะช่วยให้เรามีความตระหนักรู้ภายในตัวเองและมีทางเลือกในการกระทำมากขึ้น

โดยส่วนตัวแล้ว ฉันรู้สึกว่าภาวะของการมีหลักมีแกนเป็นความรู้สึกเชิงพลังงาน “ในกาย” และความสามารถในการสื่อสารภายในตัวเองได้ วิธีที่ดีที่สุดในการหาแกนของตัวเองคือการฝึกฝนไปเรื่อยๆ ทดลองและตั้งคำถามกับตัวเองไปเรื่อยๆ

ถาม : การมีแกนเหมือนกับการมีความเชื่อมั่นหรือความภาคภูมิใจในตัวเองไหม

ตอบ : ไม่เหมือนทีเดียว แต่ว่าการตั้งแกนจะช่วยเสริมสร้างความมั่นใจและความภูมิใจในตัวเอง เวลาเรามีแกน เราจะรู้สึกว่าเราควบคุมตัวเองและการกระทำของเราเองได้ คุณจะรู้สึกสมดุลและมีความสง่างาม คุณจะรู้สึกดีกับตัวเอง และไม่ต้องร้องหาการยอมรับจากใคร คุณจะไม่ยึดถือในเรื่องราวในอดีตหรืออนาคต เพราะคุณดำรงอยู่ในปัจจุบัน คุณจะมีความยืดหยุ่น และใส่ใจกับผู้คนและสิ่งต่างๆ ตรงหน้าและรอบๆ ตัวคุณ คุณรู้สึกว่ามีทางเลือกหลากหลายและอยู่ในโอกาสของการค้นพบและการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง เมื่อคุณเลือกที่จะตั้งแกน คุณจะเป็นตัวของตัวเองได้มากขึ้น

ถาม : คุณจะฝึกตั้งแกนอย่างไร?

ตอบ : เราฝึกตั้งแกนในทุกที่ทุกเวลา ตอนเช้าฉันมักจะฝึกตั้งแกนผ่านการเดิน เดินด้วยแกน ซึ่งมันช่วยให้ฉันปรับเปลี่ยนท่าทาง จังหวะและระยะก้าว รวมทั้งท่าทีในใจด้วย เวลานั่งทำงาน พอฉันตั้งแกน ฉันจะรู้ว่าเมื่อไรฉันควรจะพัก หรือก่อนรับสายโทรศัพท์ ฉันจะหายใจเข้าและตั้งแกน ทำให้ฉันเชื่อมโยงรับรู้กับคนในสายได้ดีขึ้น หรือก่อนส่งอีเมล์ออกไป ฉันจะตั้งแกน หรือก่อนที่จะเดินเข้าห้องสัมภาษณ์หรือการนำเสนอ ในขณะที่เดินเข้าห้องฉันจะนึกขึ้นว่า “ตั้งแกน” ไม่ว่าเป็นการฝึกอะไรหรือเล่นกีฬาอะไร ก็จะเป็นหนทางที่ดีในการฝึกตั้งแกน

ลมหายใจของคุณเป็นตัวชี้วัดที่ดีเกี่ยวกับการตั้งแกน เวลาที่คุณหยุดหายใจหรือหายใจถี่สั้น (ซึ่งมักเกิดขึ้นเวลาที่เครียด) คุณจะหลุดจากแกน ลองกลั้นหายใจดูก็ได้เพื่อดูว่าเวลาไม่สมดุลมันรู้สึกอย่างไร ช่องทางที่ดีมากอันหนึ่งในการเคลื่อนสู่การตั้งแกนคือ การสังเกตลมหายใจตัวเอง ถ้าสังเกตว่าเริ่มหายใจสั้นหรือหยุดหายใจ ก็ให้เปิดช่องคอแล้วยอมให้ลมหายใจและพลังชีวิตเคลื่อนเข้าไป คุณก็จะกลับมาที่แกน ฉันมักมีกระดาษใบหนึ่งในกระเป๋าสตางค์เขียนไว้ว่า “หายใจเข้าไว้” ขอให้ลองดู